Een set met losse microfoons
Als gewicht en omvang minder belangrijk zijn (en de beurs goed gevuld), kun je overwegen om een goede recorder te combineren met losse microfoons. Die kun je tegenwoordig aansluiten op digitale recorders. Dat geldt deels ook voor de portable recorders. Dus zou je kunnen starten met alleen zo’n recorder, en daar later aparte mics bijkopen. Een richtmicrofoon of een parabool of een set met betere stereo eigenschappen dan de ingebouwde microfoons op jouw recorder.
Onder dat gras zit wel een adder: de betere mics worden aangesloten via zgn. XLR-pluggen en/of 6,35mm TRS/ Jack-pluggen, en die passen niet in de 3,5mm mini-jack ingang van veel draagbare recorders. Deze laatsten beschikken meestal over slechts 5 tot 10V “plug-in-power” voor elektretmicrofoons. (Dit dient men veelal eerst aan te zetten in het menu van de recorder). Daarnaast is er een valkuil met condensatormicrofoons. Deze vragen 48V fantoomvoeding van de recorder, of van een losse fantoomvoeding of ze werken zelf met een interne batterij. Veel kleine recorders kunnen slechts 5-10V ‘plug-in-power ‘ (pip) leveren. Meer professionelere recorders hebben ook XLR/ en of TRS aansluitingen en de mogelijkheid voor 48V fantoomvoeding. Bedenk daarom goed van tevoren of je wilt gaan uitbreiden met externe microfoons.
Daarnaast is er behalve de pluggen een verschil in de bedrading. Microfoonkabels met XLR-pluggen (en sommige met 6,35mm Jack-pluggen) zijn gebalanceerde kabels. Er is per kanaal een aparte kabel. De kabel bevat drie draden voor een gebalanceerde verbinding. Het audiosignaal is afgeschermd tegen storing van buitenaf. Bij ongebalanceerde stereo mini-jack kabels delen beide audiokanalen een massadraad en ook er is geen afscherming zodat soms storing van radiozenders en mobiele telefoons kan optreden. Kijk ook eens naar de uitleg over gebalanceerde aansluitingen op de site van Bax Music.
Voor het gebruik van twee microfoons met xlr-aansluiting op een recorder met een 3.5mm mini-jack microfooningang zijn ongebalanceerde adapterkabels in de handel van 2x XLR naar 1x stereo mini-jack. Je kunt dan alleen elektretmicrofoons gebruiken, dynamische microfoons, microfoons met een interne batterij of condensatormicrofoons met extra losse fantoomvoeding.
Wat je verder moet weten is dat rondomgevoelige microfoons wat minder aanrakings- en windgevoelig zijn. Richtingsgevoelige microfoons als nier- en superniervormige microfoons zijn uitermate gevoelig voor aanraking en wind. Gebruik deze op statief en met goede windbescherming en microfoonklemmen met elastieken of lierklemmen voor mechanische ontkoppeling. Daarop kan men beter niet bezuinigen bij de aanschaf.
Zoek eerst uit of de microfoon van jouw keuze wel goed werkt op jouw recorder. Is de gevoeligheid van de microfoon wel voldoende voor je recorder en is de ingangsimpendantie van de recorder niet te laag of te hoog? Zoek dat eerst goed uit voordat je dure microfoons aanschaft. Lees meer.
Ons erelid en voormalig webmaster Wim Rougoor schreef destijds op deze pagina ondermeer het volgende over de mic-keuze:
‘Microfoons zijn er in vele soorten en kwaliteiten te verkrijgen. Als we de goedkope (ruisende) microfoons vergeten komen we uit op een prijsklasse vanaf 150 euro. We kunnen dan kiezen voor een condensatormicrofoon of voor een electret. Sommige geluiden kunnen alleen (goed) worden opgenomen met behulp van een parabool. Een doe-het-zelf parabool kost ca. 40 euro. Een parabool heeft het nadeel dat het een groot apparaat is en dat meeluisteren door middel van een hoofdtelefoon tijdens het opnemen vereist is. Door zijn bijzondere selectiviteit neemt hij maar een deel van de aanwezige geluiden op. Voordeel: minder storende omgevingsgeluiden. Nadeel: minder natuurlijke opnamen. In sommige situaties kunnen dieren met een zeer goed gehoor de aanwezigheid van een parabool ook horen door de reflecties in de schotel. Andere soorten vinden de schotel een bedreiging en gaan er voor op de vlucht. Alternatieven zijn er ook. Dit zijn speciale richtingsgevoelige microfoons die de vorm hebben van een lange pijp. Deze microfoons zijn minder selectief en daardoor klinken de opnamen soms natuurlijker. Door sommige vogels wordt de richtmicrofoon nogal eens voor een geweer aangezien.’
Nogal wat CNR-leden gebruiken met veel plezier één of twee richtmicrofoons van het bekende merk Sennheiser, namelijk het type Sennheiser ME67. Per stuk kosten die zo’n 250 euro (zonder extra’s zoals een windkap). Dit is een lange richtmicrofoon. Onderdeel van het modulaire K6-systeem van Sennheiser. Daarnaast wordt hier ook wel gekozen voor de korte richtmicrofoon ME66 en ook de rondomgevoelige ME 62, die in stereo opstelling zeer goed presteert voor ruimtelijke sfeergeluidopnamen, maar veel achtergrondgeluid opneemt.
Het grote voordeel van het Sennheiser K6 modulair systeem is het hoge uitgangssignaal van de microfoons wat resulteert in een gunstige signaal/ruisverhouding, de uitwisselbaarheid van microfoonmodules en de batterijvoeding waardoor de microfoon ook aangesloten kan worden op recorders zonder 48V fantoomvoeding. (Fabrikant Sennheiser is gestopt met het maken van microfoons van het modulaire K6 systeem als de ME67, ME66 en ME62. Mogelijk is daar nog tweedehands aan te komen).
Ook o.a. het merk Røde heeft ook goede betaalbare microfoons, waaronder modellen met batterijvoeding, waarbij geen voeding vanuit de recorder nodig is.
Nogal wat mensen in de wereld van natuurgeluidsopnamen zijn als startset zeer lovend over de elektretkapsels van het merk Primo: de Primo EM-272 vanwege het lage eigenruis niveau. Dit rondom-gevoelige elektretmicrofoonelement is voor vele toepassingen inpasbaar. O.a. voor nachtvogeltrek-opnamen of in een parabool voor richtinggevoeligheid. etc. Beschikt jouw recorder over slechts 5 – 10V “plug-in-power” voor elektretmicrofoons (in plaats van 48V fantoomvoeding voor condensatormicrofoons), dan zijn deze microfoonelementen wellicht een aanrader als uitbreiding voor jouw veldrecorder. Zet daarvoor de “plug-in-power” eerst aan in het menu van je recorder. O.a. de Britse firma Micbooster.com levert deze betaalbare losse microfoonelementen, zelfsoldeersets en de kant-en-klare stereoset: “Clippy EM272 Stereo Microphone” met deze elementen onder de merknaam: “FEL Communications.” (In Nederland verkocht door Veldshop.nl)
Een andere sinds jaren gerenommeerde speler in deze markt met alleen complete sets is Soundman OKM.
Gebruik altijd goede wind- en schokbescherming voor je microfoons. Bekijk ook onze opnametips!
De meeste microfoons zijn gemaakt voor opnamen van muziek, spraak, filmgeluid of evenementen en niet voor natuurgeluid. Het veelvuldig blootstellen aan vochtige buitenomstandigheden kan de levensduur van condensatormicrofoons beperken en leiden tot storingen. Berg je microfoons na gebruik droog op in een koker of zak met silicagel. Met name vroeg in de ochtend kan de buitenlucht vochtig zijn. Condensatormicrofoons van het RF-type zijn daar beter tegen bestand.
En verder….
Na het opnemen komt natuurlijk het beluisteren. En dat levert nogal eens teleurstelling op: meer ruis dan verwacht, wind-rumble waar je niet goed van wordt, storende geluiden van stemmen, andere dieren, auto’s, een brommer, vliegtuigen, of je eigen knorrende maag, ritselende jas of je mobiele telefoon die contact zoekt met een zendmast en interfereert op het microfoonsnoer. Gebruik daarom altijd een gesloten hoofdtelefoon of in-ear- dopjes die omgevingsgeluid afsluiten om live mee te luisteren met de opname (monitoring). Je kunt zo voorkomen dat je pas thuis merkt dat een instelling niet goed was of een stekker niet goed aangesloten.
Bij sommige microfoons moet het opnameniveau op de recorder flink hoog ingesteld worden omdat het uitgangssignaal laag is. Dat geeft weer meer ruis in de opname. Dat kan in die gevallen worden verminderd met een ruisarme microfoonvoornversterker; bijvoorbeeld de Triton FetHead of de FEL communications modellen.
Dus die veelbelovende opname dan maar in de digitale prullenbak? Elke mislukking is een leermoment! Die drastische actie kan misschien voorkomen worden, minstens even uitgesteld, als je beschikt over software waarmee je dit soort ongewenste narigheden min of meer kunt weghalen. Zie het Editor overzicht op onze audiolink-pagina.
Veel van onze leden gebruiken het programma Adobe Audition 3.0; Opvolger van het programma Cyntrillium Cool Edit Pro. Een digitaal audio werkstation op de computer (DAW). Ons lid Hans Dankbaar schreef een uitgebreide handleiding voor versie 3 van dat Adobe programma.
Daarnaast is er nog een ander gratis programma waarmee je geluidsopnamen kunt bewerken: Audacity. Een beknopte vergelijking van beide programma’s vind je op de pagina geluidsbewerking
Ook de Britse natuurgeluidenclub: Wildlife Sound Recording Society heeft zeer goede tips op hun website! Ook over het kiezen van een microfoon.
Verder staat een aantal tips over apparatuur om mee te beginnen op de website van Acoustic Nature.
Tot slot
Een heel nuttige voorbereiding op een eventuele aanschaf is een bezoek aan onze halfjaarlijkse clubdag, in maart en november. De aanwezige CNR-leden hebben veelal hun opname-apparatuur bij zich en zullen je er graag over vertellen. Meld je s.v.p. wel van te voren even aan, klik daarvoor hier .